3. Wanneer is taal een veiligheidsrisico

Wanneer is taal een veiligheidsrisico?

Hoe betreed je veilig een vrieskast of een transformatorruimte? Hoe bedien je een machine zonder dat er ongelukken gebeuren? Waar moet je op letten op een heftruck of als je gaat lassen? Organisaties met veiligheidsrisico’s hebben hun instructies meestal uitgebreid op papier staan. Maar worden die goed gelezen? En zijn ze voor iedereen begrijpelijk? Dit zijn geen overbodige vragen in een kenniseconomie die steeds internationaler wordt. En waarin laaggeletterdheid vaak nog een onderschat probleem is.

Organisaties brengen hun veiligheidsrisico’s meestal in kaart met een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). “Het onderwerp taal en communicatie wordt daarin wel aangestipt, maar het verdient meer aandacht”, vindt Ronald Frencken, arbeidshygiënist bij Arbo Unie. “Miscommunicatie kan makkelijk leiden tot gevaarlijke situaties en zelfs ongevallen. Daarbij speelt taalbeheersing een belangrijke rol: hoe goed beheersen je internationale medewerkers het Nederlands of andere talen waarin je communiceert? Ook het taalniveau van autochtone medewerkers wordt nog weleens overschat. Ik kom soms veiligheidsinstructies tegen van 25 pagina’s, in kleine letters, met lange, moeilijke zinnen. Alles staat erin, maar het is de vraag of iedereen ze even goed leest en begrijpt.”

Erken verschillen

Stap één om dergelijke situaties te verbeteren is volgens Ronald om te erkennen dat er verschillen zijn in taalbeheersing. “Inventariseer het taalniveau van je medewerkers”, adviseert hij werkgevers. “In sommige sectoren, zoals de industrie en energie, de bouw en de zorg, is rond de tien procent van de medewerkers laaggeletterd. Maar ook voor medewerkers die geen moeite hebben met lezen en schrijven, zijn instructies, trainingen en toolboxsessies vaak ingewikkeld. Het is belangrijk om dat te onderkennen en teksten in de organisatie op het taalniveau van medewerkers af te stemmen.”

Naar begrijpelijke instructies

Ronald en zijn collega’s kunnen organisaties hierbij ondersteunen. “Wij kunnen veiligheidsinstructies bijvoorbeeld beoordelen op begrijpelijkheid. Ik help bedrijven ook regelmatig om ze zo op te stellen dat medewerkers ermee uit de voeten kunnen. Of om ze om te zetten in visuele werkinstructies: met meer afbeeldingen en minder tekst. Daarbij is het ook belangrijk om rekening te houden met cultuurverschillen. Als je pictogrammen voorlegt aan medewerkers van verschillende nationaliteiten, zie je vaak toch interpretatieverschillen. Ik adviseer om vooraf te controleren of alles helemaal helder is. Zo bevorder je dat je medewerkers op een goede manier met veiligheids- en gezondheidsinformatie omgaan.”

Ik adviseer om vooraf te controleren of alles helemaal helder is.

Meer weten?

Veilig en gezond werken kent vele facetten, van gedrag tot werktijden en taal en communicatie. Tijdens de Week van de RI&E van 13 tot en met 17 juni brengt Arbo Unie verschillende onderwerpen onder de aandacht. Je kunt dan ook met je vragen terecht bij diverse specialisten.

Heb je vragen voor Ronald Frencken over taal en communicatie? Neem dan contact met hem op via ronald.frencken@arbounie.nl of 06 5250 1237.

Kosteloos advies

Deel deze pagina

Terug naar nieuwsoverzicht