Thuiswerkers in de fout: ’Strijkplank als bureau en scherm in de kast’

Het is makkelijk voor te stellen dat het thuiswerken fysieke klachten oplevert. Met een kromme rug achter een net te lage eettafel zitten, terwijl je met uitgestoken nek de kleine lettertjes op je laptopscherm probeert te lezen: het lijkt vragen om moeilijkheden.

Ergonoom Erwin Speklé van de Arbo Unie ziet een directe link tussen een slechte werkomgeving en fysieke klachten. „Er is een vanzelfsprekend verband tussen langdurig in een slechte werkomgeving zitten en een verslechterde fysieke gesteldheid.” In sommige gevallen is er volgens Speklé dan ook een heel groot verschil te zien tussen de werkplek op kantoor en de omgeving thuis.

„Mensen zitten dichter op hun scherm met een gebogen rug, hebben een te hoge tafel, waardoor de schouders niet in de juiste positie zitten. Ik heb zelfs ooit een voorbeeld voorbij zien komen waar er een strijkplank als bureau gebruikt werd en het scherm in een kast stond.” In de afgelopen coronamaanden zag Speklé een toename van het aantal mensen dat met thuiswerkklachten te kampen had.

Wandelingen

Bij de praktijk Fysiosportief in Groningen ziet fysiotherapeut Demi Westra de laatste tijd vaker mensen met klachten die naar het thuiswerken te herleiden zijn. „We zien veel meer mensen met rug-, nek- of schouderproblemen vanwege het thuiswerken.” In veel gevallen noemen de patiënten het thuiswerken als directe oorzaak. „De meeste patiënten vertellen dat het erger is geworden sinds ze niet meer naar kantoor gaan.”

’Bijna helft thuiswerkers heeft meer fysieke klachten’

Westra stelt dat dit te maken heeft met eenzijdige en gebrekkige beweging gecombineerd met een slechte zithouding. „Je bureau op kantoor is toch vaak wat hoger dan je eettafel.” Yvonne de Leeuw van de Nederlandse Vereniging voor Bedrijfsfysiotherapie sluit zich hierbij aan. „Je ziet bijvoorbeeld bij die Teamsvergaderingen dat mensen een compleet verkeerde zithouding aannemen.” Daarnaast benadrukt Westra het belang van de wandelingen die je maakt om een praatje te maken met collega’s of om koffie te halen. „Dat soort ontbrekende handelingen maken echt al een verschil.”

’Meer stress’

Ook kan de mentale gesteldheid een invloed hebben op de fysieke klachten. „Er wordt veel meer stress ervaren door de coronasituatie. Dat zorgt voor spierspanningen die rug- en nekklachten veroorzaken.” Die klachten kunnen vervolgens ook naar het hoofd stijgen. „We horen ook veel over hoofdpijn. Dat wordt weer veroorzaakt door al die factoren.”

De fysiotherapeut vertelt dat je wel het een en ander tegen deze klachten kan doen. „Zorg voor een goede stoel en zorg ervoor dat je scherm op ooghoogte staat.” En ook met meer lichaamsbeweging kun je de klachten tegengaan. „We geven patiënten oefeningen mee, waarmee ze hun lichaam weerbaarder kunnen maken tegen die fysieke belasting van het thuiswerken”, vertelt ze. Dit worden volgens Westra ’houding gerelateerde oefeningen’ genoemd. Ze geeft uitleg: „De huidige situatie heeft ervoor gezorgd dat je vaak voor lange tijd in een bepaalde houding moet zitten. Door bepaalde oefeningen te doen met de rug en nek, zorg je ervoor dat je makkelijker klachtenvrij op dezelfde manier kan blijven zitten.”

Sporten

Onder patiënten wordt er lichtelijk gevreesd dat ze met meer fysieke klachten te kampen zullen krijgen. „Dat is een geluid dat we wel wat meer horen. Het is daarom ook belangrijk voor mensen om dagelijks lekker te gaan wandelen en te kijken welke sport je wel alleen kan doen om fit te blijven.”
Toch moet er ook weer niet overgeschakeld worden op overdreven actief sportgedrag. „Er komen ook mensen die juist veel meer zijn gaan bewegen.” Dit is volgens Westra niet verstandig. „Ik spreek dan mensen die in één keer tien kilometer zijn gaan fietsen, terwijl ze daarvoor niet zo veel sportten... Je moet het natuurlijk wel rustig opbouwen.”

Door de afgekondigde coronamaatregelen merkte Westra – zeker tijdens de eerste golf – dat mensen die tot de risicogroep behoorden, minder langskwamen. Hierom drukt ze mensen op het hart om wel te blijven komen. „Het is begrijpelijk dat mensen minder kwamen. We hebben immers een contactberoep. Maar we houden ons netjes aan alle maatregelen. En deze fysieke klachten moeten wel goed worden bekeken en verholpen.”

'Ook voordelen'

Hoewel het aantal klachten over thuiswerken lijkt toe te nemen, heeft VodafoneZiggo dinsdag bekendgemaakt na corona de werkwijze meer op deze werkvorm in te richten. „Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen het huidige fulltime thuiswerken en de manier waarop wij dat willen”, vertelt directeur corporate communicatie Marjolijn van Oordt.

„Er zitten niet alleen nadelen aan het thuiswerken”, stelt ze. „Er zitten ook veel voordelen aan. Je kunt de loodgieter rustig langs laten komen en je kan je gewoon je kind zijn huiswerk aan de keukentafel laten maken, terwijl je aan het werk bent.” Mensen die thuis geen werkplek hebben die aan de ergonomische kwaliteitseisen voldoet, zijn volgens Van Oordt nog altijd welkom op kantoor te komen werken.

Ook Yvonne de Leeuw vindt dat er geen angstbeeld geschapen moet worden over thuiswerken. „Er zijn ook een hele hoop mensen die het juist fijn vinden om thuis te werken.” Het gaat volgens De Leeuw mis omdat mensen zich te veel blindstaren op de ergonomische normen. „Je moet je zithouding veel meer baseren op wat je zelf nodig hebt. De oplossing voor je fysieke klachten verschilt nou eenmaal. Het is maatwerk.”