Wat valt op aan psychische vermoeidheid bij jonge vrouwen?

“Als je goed naar de cijfers kijkt, zie je dat geslacht en leeftijd bij psychische vermoeidheid maar een relatief kleine rol spelen”, merkt GZ-psycholoog Marijke Vink van Arbo Unie op. “Van de mannelijke werknemers van 25 tot 35 jaar heeft 16 procent last van psychische vermoeidheid door het werk, tegen 18 procent van de vrouwen in die leeftijdscategorie. Bij alle werkenden van 15 tot 75 jaar ligt dat percentage op 15 procent.” 

Gemene delers

Dat neemt niet weg dat de verschillende leeftijdscategorieën elk hun eigen kenmerken hebben die van invloed zijn op de ontwikkeling van stress. Marijke ziet in haar eigen werk opvallende overeenkomsten in de groep jonge vrouwen met psychische vermoeidheidsklachten. “Het merendeel werkt fulltime, wat een groter risico op stress met zich meebrengt. De meesten hebben nog geen gezin; de helft is ook nog alleenstaand. Je zou denken dat de drukte van een jong gezin met kinderen tot extra stress leidt, maar waarschijnlijk heeft de binding met partner en kinderen een beschermende werking. Alleenstaanden missen die binding en steun.” 

Perfectionisme, een sterke loyaliteit en een groot verantwoordelijkheidsgevoel vormen de top 3 van eigenschappen die kunnen bijdragen aan stressklachten.

Veelheid aan oorzaken

Bij het ontstaan van stressklachten spelen individuele persoonlijkheidskenmerken een grote rol. Marijke: “Perfectionisme, een sterke loyaliteit en een te groot verantwoordelijkheidsgevoel vormen de top 3 van eigenschappen die kunnen bijdragen aan stressklachten. Ik zie ook in de praktijk dat dit allemaal speelt. En dan heb je nog de situatie en omstandigheden nodig om er last van te krijgen. Uitputtingsklachten zien we met name bij mensen in contactberoepen zoals de zorg en het onderwijs. En denk ook aan de duidelijke impact van ingrijpende gebeurtenissen, fysieke ongemakken door een chronische aandoening, een hoge werkdruk en emotionele werkbelastingen. Dat stapelt zich heel lang op tot iemand echt niet meer in staat is de ballen in de lucht te houden. Er gaat een grote tragiek schuil achter chronische stress. En vaak is er sprake van een lange aanloop.”

Signalerende rol

Als psycholoog helpt Marijke werkenden die last hebben van psychische vermoeidheid om op een andere manier in het leven te staan. Om hun mindset te veranderen. Ook leidinggevenden kunnen hieraan bijdragen. Marijke: “We leven in een maatschappij waarin er wordt aangestuurd op zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid, maar je ziet dat mensen die overbelast raken, zelf niet goed kunnen sturen en het ook niet goed zien. Daarin hebben leidinggevenden een belangrijke signalerende rol. Ze kunnen bijvoorbeeld letten op een verhoogde emotionaliteit bij hun medewerkers: dat ze gehaaster zijn, minder productief, te laat komen, deadlines niet meer halen.”

Wat kan je als leidinggevende doen om te helpen?

• Wees in de eerste plaats alert op veranderingen in gedrag.
• Medewerkers die er niet meer uit komen, zetten vaak alles op alles om dat te maskeren. De schaamte is groot. Daarom is het ook belangrijk te zorgen voor een veilige omgeving waarin problemen bespreekbaar zijn.
• Kijk mee naar de arbeidsomstandigheden en hoe je die kunt verbeteren. Geef constructieve feedback, zeggenschap en ontplooiingsmogelijkheden en vraag je medewerker waarin jij ondersteuning kunt bieden.
• Houd de menselijke maat in de gaten. Door reorganisaties, financiële druk, bezuinigingen, fusies en andere ontwikkelingen kan de werkdruk enorm oplopen voor mensen. Probeer daarom grenzen te stellen aan de veranderingen en vernieuwingen. 
• Zorg goed voor je medewerkers. Bijvoorbeeld door interventieprogramma’s aan te bieden en mensen die uit (dreigen te) vallen te helpen via de psycholoog of bedrijfsmaatschappelijk werker. Zo zorg je ook dat mensen niet alleen herstellen, maar echt tot verandering komen in hun manier van werken en leven. Dat werkt ook preventief. En het wordt zeer gewaardeerd.

Meer weten?

Arbo Unie biedt verschillende oplossingen, zoals trainingen aan leidinggevenden en individuele medewerkers en een Quickscan mentale veerkracht: een korte en krachtige analyse voor een effectieve aanpak.
Wil je meer weten over hoe Arbo Unie in jouw organisatie leidinggevenden kan helpen stress te herkennen, en bij medewerkers mentale veerkracht kan vergroten? En zo de schadelast voor de organisatie beperken? Neem dan contact op met GZ-psycholoog Marijke Vink, marijke.vink@arbounie.nl.